Angelos Orfanakos

Σημείωση: Η καταγραφή σταματά λίγο μετά τον Προφήτη Ηλία, σε δεξαμενή με ποτίστρα και βρύση. Δεν περιλαμβάνει δηλαδή την κατάβαση μέσα από το δάσος και την επιστροφή στον Κονιάκο μέσω χωματόδρομου. Μπορείτε να βρείτε μια τέτοια καταγραφή στο HellasPath.

Ίσως το πιο αλπικό βουνό στην Ελλάδα, τα Βαρδούσια είναι παράδεισος για όσους αναζητούν διασχίσεις υψομέτρου σε αέρινες και κοφτερές κόψεις με έντονη αλπική αίσθηση, εντυπωσιακή θέα και την περιστασιακή ανάγκη αναρρίχησης, scrambling ή/και ραπέλ.

Μετά τη διάσχιση της Πλάκας-Πυραμίδας και της κόψης του Κόρακα στο δυτικό και βόρειο συγκρότημα του βουνού αντίστοιχα, στρέψαμε την προσοχή μας στην τεράστια νότια κορυφογραμμή του βουνού.

Η νότια κορυφογραμμή εκτείνεται κάθετα στον χάρτη (κατά μήκος βορρά-νότου), έχει μήκος 10 km (!) και διατρέχει 5 κορυφές άνω των 2000 m: Κοράκια (2148 m), Όρνιο (2287 m), Κοκκινιάς (2404 m), Νεραϊδότσουμπα (2383 m) και Κόρακας (2495 m) — η ψηλότερη κορυφή του βουνού.

Η διαδρομή που ακολουθήσαμε είναι κυκλική: με αφετηρία το χωριό Κονιάκος κερδίζουμε ύψος μέχρι να μπούμε στην κορυφογραμμή από το νότιο άκρο της, διασχίζουμε την κορυφογραμμή με κατεύθυνση βόρεια μέχρι τον Κόρακα, κατεβαίνουμε από το Ασανσέρ μέχρι το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και μέσα από πυκνό ελατόδασος καταλήγουμε σε χωματόδρομο που θα μας οδηγήσει εν τέλει πίσω στον Κονιάκο.

Η σήμανση απουσιάζει σε όλο το μήκος της διαδρομής ενώ τα μονοπάτια είναι ελάχιστα και περιστασιακά. Με συνολικό μήκος 26 km και ανάβαση σχεδόν 2500 m, απαιτεί καλή φυσική κατάσταση, άνεση στην κίνηση σε αλπικό/εκτεθειμένο πεδίο (scrambling, περάσματα ΙV βαθμού, 1 ραπέλ) και πάνω απ’ όλα υπομονή.

Καιρικές συνθήκες

Θέλουμε πρόβλεψη για καλό καιρό χωρίς βροχές/καταιγίδες διότι κινούμαστε για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω σε κορυφογραμμή και είμαστε εκτεθειμένοι. Για τον ίδιο λόγο θα πρέπει να μην έχει δυνατό αέρα, διότι κάποια περάσματα είναι ντελικάτα και απαιτούν καλή ισορροπία.

Κατάλληλη εποχή και ημέρες

Το καλοκαίρι, με το φως να διαρκεί περισσότερο, η διάσχιση μπορεί να ολοκληρωθεί σε μία ημέρα. Διαφορετικά γίνεται σε δύο με διανυκτέρευση πάνω στην κορυφογραμμή. Εμείς επιλέξαμε να την κάνουμε σε μία για να γλιτώσουμε βάρος από εξοπλισμό διανυκτέρευσης, επιπλέον φαγητό και νερό, και για να μειώσουμε τον χρόνο έκθεσης πάνω στην κόψη (ταχύτητα = ασφάλεια)

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η ημερίσια διάσχιση είναι ένα απαιτητικό εγχείρημα: μας πήρε 15 ώρες με ελάχιστες και σύντομες στάσεις.

Σύντομη φιλοσοφική ανάλυση περί κορυφογραμμών

Τι συνιστά κίνηση σε κορυφογραμμή; Ανάλογα με το πόσο ψυχαναγκαστικός είναι κάποιος, μπορεί να παρακάμπτει τεράστια κομμάτια ή να περνάει πάνω και από το πιο μικρό βράχινο “σκαμπανεύασμα”.

Επειδή κάτι τέτοιο δεν θα είχε τελειωμό, το προσωπικό μου κριτήριο για το αν θα παρακάμψω κάτι έχει να κάνει (1) με το πόσο μεγάλο κομμάτι (σε μήκος) είναι, (2) με το πόσο μεγάλη αλλαγή πορείας χρειάζεται από την τωρινή μου θέση για να μη το χάσω, και (3) με το αν υπάρχει εναλλακτική για συνέχιση της πορείας από την τωρινή θέση.

Με άλλα λόγια, αν έχω βρεθεί εκτός κορυφογραμμής λόγω μορφολογίας της διαδρομής και η φυσική εξέλιξη της πορείας είναι ευθεία, αλλά πρέπει να στρίψω αριστερά 90 μοίρες και να κερδίσω ύψος ώστε να διασχίσω ένα βράχινο πέρασμα μερικών μέτρων που βρίσκεται ακριβώς πάνω στην κόψη, μάλλον δεν θα μπω στον κόπο. Αντί αυτού θα συνεχίσω ανεβαίνοντας ευθεία (διαγώνια) ώστε να βγω σε λίγο ξανά στην κόψη.

Γενικώς φροντίζω η πορεία να διέπεται συνεχώς από μια “λογική” την οποία δεν θυσιάζω για να περπατήσω ακριβώς πάνω στη “μαθηματική” γραμμή της κόψης.

Άφιξη στην αφετηρία

Όπως αναφέρθηκε, η διαδρομή ξεκινά και τερματίζει στο χωριό Κονιάκος στο οποίο οδηγούν δύο δρόμοι, ένας χωματόδρομος και ένας με άσφαλτο. Επιλέγουμε τον δεύτερο κάνοντας ένα μικρό κύκλο, περνώντας πρώτα από τα χωριά Συκιά, Λευκαδίτι και μέσω γέφυρας, τον ποταμό Μόρνο.

Περιγραφή διαδρομής

Κονιάκος - Αρχή κορυφογραμμής

Από το χωριό κατευθυνόμαστε στο ψηλότερο σημείο του (προς υδραγωγείο). Η οδός λέγεται “Βαρδουσίων” και 40 m αφού στρίψουμε σε αυτή ξεκινά αριστερά φαρδύ μονοπάτι στο οποίο μπαίνουμε.

Σύντομα διασχίζουμε ξερό ρέμα (Αύγουστος 2020) και μετά από λίγο φτάνουμε σε δεύτερο ξερό ρέμα το οποίο διασχίζουμε περνώντας από στενή, τσιμεντένια γέφυρα με αγωγό ύδρευσης και συρματόσχοινα για κάγκελα.

Συνεχίζουμε στο μονοπάτι τέμνοντας ένα ακόμη μικρό ξερό ρέμα μέχρι να βγούμε σε χωματόδρομο ο οποίος ξεκινάει από το χωριό και ανεβαίνει ομαλά την πλαγιά του βουνού κάνοντας φουρκέτες.

Εδώ πρέπει να πάρουμε μια απόφαση. Είτε θα συνεχίσουμε ανεβαίνοντας τον χωματόδρομο όπου η πορεία είναι άνετη και ξεκάθαρη αλλά θα περπατήσουμε περισσότερο, είτε θα τον αφήσουμε για να συνεχίσουμε πιο άμεσα στο δάσος όπου όμως δεν υπάρχει ξεκάθαρο μονοπάτι ή σήμανση.

Εμείς επιλέξαμε το δεύτερο και το ψιλομετανιώσαμε αφού μας κόστισε σε κούραση, πιθανότατα χρόνο, ενώ ήταν ελαφρώς ψυχοβγαλτικό.

Όπως και να χει, 60 m αφού μπούμε στον χωματόδρομο τον αφήνουμε και 360 m μετά διασχίζουμε το τελευταίο ξερό ρέμα που είναι και το μεγαλύτερο. Μετά από λίγο μπαίνουμε σιγά-σιγά σε ανηφορικό δάσος. Έχουμε συνεχώς το GPS στο χέρι και κάθε φορά που κλείνει το μονοπάτι από τη βλάστηση βρίσκουμε παράκαμψη και συνεχίζουμε ψηλότερα.

Μετά από 1.65 km και 330 m ανάβασης διασχίζουμε ένα ακόμη ρέμα μέσα στο δάσος και βγαίνουμε ξανά στον χωματόδρομο, πριν την τελευταία φουρκέτα. Ακολουθούμε τον χωματόδρομο ανηφορίζοντας και μετά τη φουρκέτα κινούμαστε με κατεύθυνση νοτιοανατολική.

Προσοχή! Περπατώντας στον χωματόδρομο μας πλησίασαν 3 τσοπανόσκυλα και σταμάτησαν μόνο όταν τους βάλαμε τις φωνές και κινηθήκαμε προς το μέρος τους με προτεταμένα τα μπατόν. Ανάλογα με το πόσο επιθετικά ή αποφασισμένα είναι, αυτό ενδέχεται να μη λειτουργήσει και να κάνει τα πράγματα χειρότερα. Σε κάθε περίπτωση μπορείτε να απομακρυνθείτε/παρακάμψετε με ηρεμία, προσέχοντας συνεχώς να μη σας κυκλώσουν και να μην έρθουν ύπουλα από πίσω σας (το συνηθίζουν) Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταλάβουν ότι φοβάστε.

Κάποια στιγμή ο χωματόδρομος πραγματοποιεί ανοιχτή αριστερή στροφή. Εμείς τον αφήνουμε και συνεχίζουμε ευθεία για λίγο μέχρι ποτίστρα με πηγή. Πίνουμε και γεμίζουμε όσο μπορούμε διότι νερό θα ξανασυναντήσουμε μετά από πολλές ώρες στην επιστροφή, λίγο μετά τον Προφήτη Ηλία.

Συνεχίζουμε για 1 km με κατεύθυνση νότια-ελαφρώς νοτιοανατολική ανεβαίνοντας συνεχώς. Αλλάζουμε πορεία ανατολικά και για 200 m ανεβαίνουμε μέσα σε κάτι που μοιάζει με ρέμα με βλάστηση και έπειτα, μέσα από ένα διασελάκι, βγαίνουμε σε μικρό οροπέδιο.

Μπροστά μας υπάρχει μικρή κορυφή την οποία θα παρακάμψουμε. Πάμε δεξιά με κατεύθυνση βόρεια για 400 m και μετά αριστερά με κατεύθυνση νοτιοανατολική για 300 m. Στη συνέχεια ευθεία με κατεύθυνση βορειοανατολική για 1.6 km, χάνοντας και στο τέλος κερδίζοντας ύψος, με στόχο την κορυφογραμμή σε υψόμετρο 1900 m. Κατά τη διάρκεια της πορείας συναντάμε πέτρινα ερείπια παλιάς στάνης.

Το πεδίο μέχρι εδώ είναι πετρώδες με ψηλά χόρτα που καθιστούν το περπάτημα δύσκολο και ασταθές. Μπατόν απαραίτητα.

Διάσχιση κορυφογραμμής - Κόρακας

Βρισκόμαστε στην αρχή της κορυφογραμμής. Αριστερά διακρίνουμε μέρος του δυτικού συγκροτήματος των Βαρδουσίων: βουνό Κωστάριτσας, Σούφλες και Σκούφια. Δεξιά η Γκιώνα. Μπροστά μας απλώνεται η κορυφογραμμή με πρώτο σταθμό την κορυφή Κοράκια όπου βρίσκεται και το μοναδικό ραπέλ της διαδρομής.

Συνεχίζουμε στην κορυφογραμμή και μετά από 1.3 km πορείας και 160 m ανάβασης φτάνουμε στα Κοράκια (2148 m) όπου βρίσκεται και το μοναδικό ραπέλ της διαδρομής. Το ραπέλ είναι περίπου 30 m και γίνεται από ιμάντα/κορδονέτο περασμένο σε βράχια.

Προσοχή! Μην εμπιστεύεστε ποτέ ιμάντες/κορδονέτα/σχονιά που βρίσκετε! Ο καιρός και η ηλιακή ακτινοβολία τα καταστρέφουν και έχουν συμβεί πολλά θανατηφόρα ατυχήματα όπου έχουν σπάσει μόλις φορτιστούν με βάρος. Πάντα να βάζετε τους δικούς σας ιμάντες/κορδονέτα.

Εναλλακτικά, αν θέλετε να αποφύγετε το ραπέλ και το βάρος που αυτό συνεπάγεται (σχοινί, μποντριέ, συσκευή κατάβασης, ιμάντες, καραμπίνερ, κορδονέτο, κ.λπ.) μπορείτε να γυρίσετε πίσω και μετά από 120 m να κατεβείτε από χορταριασμένη ράμπα στα δεξιά (δυτικά) η οποία θα σας βγάλει λίγο μετά το σημείο που καταλήγει το ραπέλ. Προσπαθήστε να μη χάσετε πολύ ύψος κατά τη διάρκεια της παράκαμψης. Στο ίχνος του GPS της παρούσας καταγραφής δεν ακολουθείται αυτή η παράκαμψη, αλλά το ραπέλ.

Μετά τα Κοράκια επόμενος σταθμός είναι η κορυφή Όρνιο (2287 m) στην οποία φτάνουμε μετά από περίπου 1.2 km πορείας και 210 m ανάβασης. Η διαδρομή μέχρι εδώ έχει κάποια εύκολα αναρριχητικά περάσματα (scrambling) και απαιτεί προσοχή διότι ο βράχος είναι σε ορισμένα σημεία σαθρός. Θα χρειαστεί να βολέψετε τα μπατόν στο σακίδιο ανά διαστήματα ώστε να έχετε τα χέρια σας ελεύθερα. Κράνος απαραίτητο.

Από το Όρνιο συνεχίζουμε την πορεία προσπαθώντας να χάσουμε όσο το δυνατόν λιγότερο ύψος. Μετά από 1.2 km πορείας περνάμε από παλιές πέτρινες στάνες και συνεχίζουμε για άλλα 1.4 km μέχρι την κορυφή Κοκκινιάς (2404 m).

Από τον Κοκκινιά κατηφορίζουμε και περνάμε μέσα από πέτρινους, σαθρούς (προσοχή) πύργους που απαιτούν καταρρίχηση και λίγο scrambling. 400 m μετά τον Κοκκινιά το έδαφος γίνεται ομαλό. Συνεχίζουμε για άλλα 400 m και συναντάμε δεξιά μας μεγάλη χαρακτηριστική κόψη (Νεραϊδοκούλα) την οποία αγνοούμε. Κατηφορίζουμε για 600 m μέχρι χαρακτηριστικό οροπέδιο. Από το σημείο αυτό μπορούμε να κινηθούμε ομαλά δεξιά (βορειοανατολικά) και να συναντήσουμε το μονοπάτι που κατεβαίνει από το Ασανσέρ, αν δεν θέλουμε να κάνουμε ολόκληρη τη κορυφογραμμή ανεβαίνοντας μέχρι τον Κόρακα.

Έπειτα από σύντομη εσωτερική πάλη, σφίξαμε ελαφρώς τα δόντια και αποφασίσαμε να συνεχίσουμε μέχρι τον Κόρακα.

Μετά από 1.3 km πορείας και 190 m ανάβασης φτάνουμε στη Νεραϊδότσουμπα (2383 m), λίγο πριν την οποία υπάρχουν σύντομα βράχινα περάσματα στα οποία χρειάζεται scrambling.

Συνεχίζουμε για 270 m με κατεύθυνση βορειοδυτική και μετά για άλλα 300 m (ανάβαση 50 m) με κατεύθυνση βορειοανατολική και φτάνουμε επιτέλους στην ψηλότερη κορυφή των Βαρδουσίων, τον Κόρακα (2495 m), αφού προηγουμένως σκαρφαλώσουμε τα δύο κλασικά βράχινα περάσματα που μας χωρίζουν από την κορυφή.

Κόρακας - Ασανσέρ - Προφήτης Ηλίας* - Κονιάκος

Σημείωση: ΔΕΝ πρόκειται για τον κλασικό Προφήτη Ηλία που βρίσκεται στην δυτική πλευρά του βουνού.

Από τον Κόρακα, επιστρέφουμε μέσω του μονοπατιού που ήρθαμε και σε 160 m συναντάμε χαρακτηριστικό διάσελο με κούκο (Αύγουστος 2020) από το οποίο περάσαμε και κατά την ανάβαση. Στα ανατολικά βγάζει στην πλαγιά που ονομάζεται “Ασανσέρ” (ενδεικτικό της κλίσης της) στην οποία και μπαίνουμε.

Κατηφορίζουμε συνεχώς για 700 m (230 m κατάβαση) με πορεία αρχικά νοτιοανατολική και μετά ανατολική. Συνεχίζουμε με πορεία αρχικά βορειοανατολική και μετά ανατολική για 600 m (110 m κατάβαση) Δεξιά μας διακρίνουμε εντυπωσιακό γεωλογικό σχηματισμό: ένα ρέμα σκαμμένο στον βράχο.

Συνεχίζουμε την πορεία μας βορειοανατολικά για 1.34 km (410 m κατάβαση) μέχρι αρχή χαρακτηριστικής σάρας. Δεν συνεχίζουμε στη σάρα αλλά αλλάζουμε πορεία με κατεύθυνση νότια για 110 m και σταματάμε πριν από σαθρό λούκι με πέτρες και χαλίκι (προσοχή!) στο οποίο δεν μπαίνουμε! Αντί αυτού, κατηφορίζουμε στην κόψη μέσα από δέντρα για 200 m (90 m κατάβαση) Έπειτα διασχίζουμε το σαθρό λούκι κάθετα (κατεύθυνση νότια) προσέχοντας να μη γλιστρίσουμε.

Από εδώ η πορεία είναι σαφώς πιο εύκολη αφού κινούμαστε μέσα από περιστασιακά (αλλά μερικές φορές δυσδιάκριτα) μονοπάτια. Ακολουθούμε πορεία με κατεύθυνση νοτιοανατολική για 830 m (50 m κατάβαση) μέχρι να βγούμε σε χωματόδρομο, λίγο πριν τον Προφήτη Ηλία.

Αφήνουμε σχεδόν αμέσως τον χωματόδρομο και κατηφορίζουμε μέσα από δυσδιάκριτο, περιστασιακό μονοπάτι (αρχικά χωμάτινο, μετά με βλάστηση) για 450 m (90 m κατάβαση) με κατεύθυνση αρχικά νότια και μετά νοτιοανατολική μέχρι δεξαμενή με ποτίστρα και βρύση όπου μπορούμε να γεμίσουμε νερό (Αύγουστος 2020)

Εδώ επαναλαμβάνεται το δίλημμα που είχαμε κατά την ανάβαση. Μπορούμε είτε να κινηθούμε λίγο βόρεια για να βγούμε στον χωματόδρομο και να κατηφορίσουμε από εκεί (βλέπε Σημείωση πιο κάτω), καλύπτοντας μεγαλύτερη απόσταση αλλά με ξεκάθαρη πορεία και άνετο περπάτημα, είτε να συνεχίσουμε στο δάσος όπου δεν υπάρχει μονοπάτι ή σήμανση και που σε πολλά σημεία είναι πυκνό/απροσπέλαστο με αποτέλεσμα να πρέπει διαρκώς να προσπαθούμε να παρακάμπτουμε δέντρα κάθε φορά που η βλάστηση κλείνει την πορεία μας. GPS και πυξίδα απαραίτητα.

Εμείς κάναμε το δεύτερο και το μετανοιώσαμε πικρά.

Σημείωση: Η καταγραφή (στην κορυφή της σελίδας) σταματά λίγο μετά τον Προφήτη Ηλία, σε δεξαμενή με ποτίστρα και βρύση. Δεν περιλαμβάνει δηλαδή την κατάβαση μέσα από το δάσος και την επιστροφή στον Κονιάκο μέσω χωματόδρομου. Μπορείτε να βρείτε μια τέτοια καταγραφή στο HellasPath.

Όπως και να χει, στόχος μας είναι να βγούμε στο χωματόδρομο που οδηγεί στον Κονιάκο (από Κάτω Μουσουνίτσα), περίπου στο σημείο 38.66322° N, 22.18197° E ή και λίγο πιο ψηλά. Από εδώ περπατάμε για 3 km στον χωματόδρομο με κατεύθυνση νότια μέχρι τον Κονιάκο και ολοκληρώνουμε τη διαδρομή.

Σημείωση: Εναλλακτικά μπορούμε να πάμε από τον χωματόδρομο προσπαθώντας να κόψουμε δρόμο στις φουρκέτες, όταν αυτό είναι εφικτό και ασφαλές. Σε κάποια στιγμή ο χωματόδρομος διασταυρώνεται με δεξιά στροφή την οποία ακολουθούμε και κατηφορίζουμε νότια πάλι μέσα από χωματόδρομο. Από εκεί ο τελικός χωματόδρομος που κατεβαίνει στο χωριό απέχει λίγο και θα πρέπει η εύρεση μιας πορείας μέσα στο δάσος να είναι εφικτή. Βοηθάει το να συμβουλευτούμε δορυφορική εικόνα (π.χ. Google Maps) Φυσικά όλα αυτά δεν τα δοκίμασα οπότε δεν αποκλείεται να μπλέξετε χειρότερα.

Απαραίτητος εξοπλισμός

Πέρα από τα κλασικά, τα παρακάτω κρίνονται απαραίτητα:

• GPS με φορτωμένη τη διαδρομή και επιπλέον μπαταρίες
• Χάρτης, πυξίδα
• Μπατόν
• Κράνος
• Καπέλο, αντιηλιακό
• Φακός κεφαλής με led
• Προσωπικό φαρμακείο με Compeed και αλουμινοκουβέρτα
• Επιπλέον νερό, φαγητό

Αν κάνετε το ραπέλ, θα χρειαστείτε και τον αντίστοιχο εξοπλισμό (σχοινί, μποντριέ, συσκευή κατάβασης, κ.λπ.)

Στείλε το σχόλιό σου

• tags:
• greek
• mountaineering
• outdoors